pon., 25.09.2017
18:30–19:30
Wykład
Centrum Interpretacji Zabytku
wstęp płatny
Rozkosze życia humanisty – ogrody włoskich willi
Na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO jest mało ogrodów. Dlaczego? Słuchacze zeszłorocznego cyklu wykładów ogrodowych pewnie potrafią na to odpowiedzieć. Przyrodnicza tkanka ogrodu sprawia, że jego forma przekształca się szybko, tracąc swój pierwotny kształt. Trudno znaleźć stare ogrody, które byłyby naprawdę autentyczne w znaczeniu niezmienności i opierania się kolejnym modom. Na listę UNESCO trafiły ogrody doskonale zachowane, a równocześnie stanowiące modelowe rozwiązania w zakresie stylu, funkcji czy sposobów użytkowania. To arcydzieła sztuki, a także przełomowe realizacje w dziedzinie kultury i obyczajów, mające szeroki wpływ na twórców i ich zleceniodawców. Dziś to żelazne punkty tras turystycznych, oddziałujące na współczesną wyobraźnię i rozumienie historii świata.
W willach Medyceuszy „zaczął się” i rozwijał europejski renesans. Ogrody willowe ogniskowały w sobie idee nowego świata humanizmu. W tym kręgu powstały też pierwsze w Europie ogrody botaniczne, przeniknięte już późnorenesansowym kultem kolekcjonerstwa, egzotyki i okultyzmu.
Na liście UNESCO wśród zabytków Iranu widnieje szczególny wpis: „ogród perski”. Tylko w tym jednym przypadku chroni się nie konkretny ogród, lecz typ ogrodu, reprezentowany przez szereg znakomicie zachowanych przykładów. Ogród perski, w starożytności nazwany przez greckiego historyka paradeisos czyli raj, stał się dla wyobraźni europejskiej ucieleśnieniem tego biblijnego ogrodu. Fala kultury islamu, rozlewająca się w basenie Morza Śródziemnego, przejęła ten model, uznając za własny. Do dziś ogród arabski powtarza prastary, „rajski” wzór z Persji.
Ogrody dworów w Wersalu, Schönbrunnie i Casercie kryją w sobie bogatą problematykę artystyczną. To znakomite świadectwa kultury swoich czasów, pokazujące nieoczekiwane związki sztuki ogrodowej z takimi dziedzinami, jak teatr, astronomia czy … królewskie public relations.
Dr Małgorzata Szafrańska jest wieloletnim kustoszem w Zamku Królewskim w Warszawie, gdzie zajmuje się historią zamkowego ogrodu (książka w przygotowaniu) oraz wspomaga wiedzą historyczną jego rewaloryzację. Wykłada historię i konserwację ogrodów na Uniwersytecie Warszawskim i Politechnice Warszawskiej, jest członkiem rady redakcyjnej „Studies in the History of Gardens and Designed Landscapes”. Zajmuje się teorią sztuki ogrodowej i ogrodem jako zjawiskiem kultury.